EFSAk hurrengo urteetan arriskuen ebaluazioa indartzeko ezinbesteko ikerketa eta berrikuntzako (I+B) beharrak eguneratu ditu argitalpen batean.

Klima-aldaketak, osasun-krisiek, gizarte-arazoak eta eraldatze digitalak, argi eta garbi, nazioko mugetatik harago doaz, eta ahalegin eta inbertsio anbiziotsuen masa handia behar dute ikerketan eta berrikuntzan, modu eraginkor eta koherentean kudeatzeko.

Dokumentuak azpimarratzen du diziplinen zeharkako ikerketak funtsezko garrantzia duela, gizarte-osasunaren, animalenaren eta ingurumenaren arteko mendekotasunak direla eta.

Argitalpena oso lagungarria da ikerketa-programa egiteaz arduratzen direnentzat eta finantzatzaileentzat, publikoentzat nahiz pribatuentzat, elikagaien segurtasunarekin lotutako proiektuen ikerketa eta finantzaketarako deialdiak egiteko orduan.

Jarraian, EFSAren etorkizunean lanerako I+Bko beharrak biltzen dituzten 6 arloak zehazten dira:

1. Teknologia omikoak

Teknologia omikoen aurrerapenek aukera ematen dute gizarte-, animalien eta ingurumen-osasunaren esparruetan produktu biologiko eta kimikoekin dauden arriskuak ebaluatzeko ahalmena hobetzeko. Nahiz eta EFSAk aurrera egin duen genoma osoa sekuentziatzen, beste teknologia omiko batzuk oraindik ere modu mugatuan erabiltzen dira (hala nola transkriptomikoa eta metabolomikoa) arriskuen ebaluazioan.

2. Hesteetako mikrobioma

Froga bat baino gehiagok egiaztatzen dute dietako osagaiek (xenobiotikoak), elikadura-gehigarriek eta kutsatzaileek barne, eragin kaltegarria dutela hesteetako mikrobiomaren gainean, eta horrek nahasmendu metabolikoak edo hanturazkoak sor ditzake. Hala ere, datuetan eta metodologian hutsune handiak daude, eta zaila da elikagaiekin lotutako konposatuek hesteetako mikrobioman duten eragina eta gizarte-osasunean dituzten ondorengo eraginak ebaluatzeko arriskuen ebaluazioko ikuspegiak garatzea.

3. Ikuspegi berriko metodologiak (NAP)

Hurrengo belaunaldiko arriskuen ebaluazioan (NGRA) ikuspegi berriko metodologietan oinarritutako datuak integratuz, oinarri trinkoa lortzen da erreferentzia-puntuak (RP) kalkulatzeko, substantzia kimikoek gizarte-osasunerako, animalienerako eta ingurumenerako izan ditzaketen maila seguruen oinarri gisa hartzeko. Hala ere, integrazio horrek oztopoak ditu datuen arloan dauden arau-eskakizunak direla eta; gainera, in vivo probak dira, eta NGRAtan integratzeko, beharrizkoa izaten jarraitzen du NAMak baliozkotzea.

4. Alergenotasunaren arriskua ebaluatzea

Elikagaien berrikuntzaren erritmo azkarrari eta bioteknologiako aurrerapenei jarraitzeko, gero eta garrantzitsuagoa da alergenotasuna ebaluatzea, elikagaiak kontsumitzeko seguruak izan daitezen eta elikagaiek eragindako alergien karga areagotu ez dezaten. Hala ere, azken bi hamarkadetan egondako aurrerapen zientifikoek berrikuspenak behar dituzte, bermatzeko alergenotasunaren arriskuen ebaluazioko metodologiak eta segurtasun-arauak egokiak direla.

5. Esposizio anitza ebaluatzea

Legedia nagusiki banakako substantziak onestean oinarritzen denez, arriskuen ebaluazioek banakako substantzia kimikoak edo substantzia kimikoen talde txikiak aztertzen dituzte. EFSAk aitortzen du beharrezkoa dela substantzia kimiko anitzekiko dietaren bidezko esposizioa ebaluatzea, beharrezko iturri eta esposizio-bide guztiak aintzat hartuz, 2030erako substantzia kimiko anitzekiko esposizioa ebaluatzeko Europako esparrua ezartzeko xedez, Europar Batasunarekin eta segurtasun kimikoko ebaluazioetan esku hartzen duten EEko agentziekin lan eginez.

6. Ingurumenarentzako arriskuaren ebaluazioa (ERA)

Araututako produktuek, hala nola pentsuetako gehigarriek, elikadura-lurrinek, genetikoki aldatutako organismoek eta produktu fitosanitarioek, ingurumenarentzako arriskuaren ebaluazio zorrotza gainditu behar dute, ingurumenari eragin ahal dieten kalteak ebaluatuz, erabilerak arriskuak ez dakartzala bermatuz. Prozesu hori aldizka berrikusten da, datu eta ezagutza berriak egon ahala.

Advancing EFSA’s regulatory science: Updated research and innovation needs